Сэһэргээһин маллара: Саха ыһыаҕа уонна култуураны тилиннэрии
Бырайыак чэрчитинэн устуоруйа мала-сала былыргыны үөрэтэргэ уонна дьон-сэргэ бэйэтин омук быһыытынан билинэрин өйүгэр-санаатыгар хаалларарга туһалыылларын чинчийиллэр. Ону таһынан, култуураны тилиннэрии уонна чөлүгэр түһэрии, ордук бэлиитикэ содулугар баттааһыны көрбүт улуустарга. Чинчийии ыытыллар сиринэн Сибиир хотугулуу-илин өттүгэр тайаан сытар Саха Өрөспүүбүлүкэтэ талыллыбыта, онтон эбийиэгинэн - 1867 сылтан Британскай мусуой коллекциятыгар харалла сытар, ыһыах сиэрин-туомун ойуулаан көрдөрөр сэлии муоһуттан чочуллубут сэдэх оҥоһук.
Ыһыах Сибиир биир саамай бөдөҥ олохтоох омуга - сахалар - сүрүн бырааһынньыктара буолар. Саха омугун култууратын үгүс көстүүлэрэ, ол иһигэр ыһыах эмиэ, сэбиэскэй кэмҥэ хабырдык хааччахтаналлара. Онтон ХХ үйэ 90-c сылларыгар бэлиитикэҕэ уларытыылар саҕаламмыттарын кэннэ, саха омугун төрүт үгэстэрин сөргүтүүгэ оҥоһуллар хамсааһыннар сэбиэскэй иннинээҕи кэм култууратын көрүҥнэригэр интэриэһи күөртээбиттэрэ. Ити тилиннэрии биир сүрүн чааһынан бүгүҥҥү күҥҥэ аан дойду араас мусуойдарыгар харалла сытар саха омугун култууратын историческай малларын-салларын саха киһитэ көрөр кыаҕын тэрийии.
Бу бырайыак чэрчитинэн, «Ыһыах» композиция холобуругар, култуураны тилиннэриигэ, ойуулуур-дьүһүннүүр дьарыктарга уонна мусуойдар үлэлэригэр араас устуоруйа эбийиэктэрин хайдах туһаныахха сөбүн үөрэтиллиэҕэ.
Бырайыак кыттыгастара
Темалаар
Бырайыак тэрээhиннэрэ
Махтал
Биһиги бу бырайыагы үбүлээбит Великобритания исскуство уонна гуманитарнай наука уобалаһыгар Чинчийиилэрин Сэбиэтигэр барҕа махталбытын биллэрэбит. Ону таһынан бу бырайыагы биир бастакынан өйөөбүт Шотландия университеттарын үп-харчы өттүнэн өйүүр Карнеги фондатыгар махталбытын биллэрэбит.
Биһиги "Ыһыах" экспонаты Саха Республикатын Национальнай художественнай мусойыгар быыстапкаҕа туруорарга көҥүллээбиттэрин иһин Британскай мусой координационнай сэбиэтин чилиэннэригэр махтанабыт. Биллэн турар, ону таһынан биһиги истиҥ сыһыаннаах икки мусой коллективтарыгар- Британскай мусой уонна НХМ колективт арыгар бу бырайыак олоххо киирэригэр сүҥкэн кылааттарын иһин улахан махталбытын биллэрэбит.